S Ö Z A L T I

28 may 1997 b.dortmund - yuventus matçı | idman

1996-97 Uefa çempionlar liqasının finalı. Hazır dortmund da finala çıxmışkən yad ediləsi oyunlardan biridi. Bura qədər 1995 və 1996 bundesliqa çempionu olan Dortmund o sezon b qrupunda 6 oyuna 4 qələbə, Polşanın widzew lodz klubu ilə 2-2 heç-heçə və evdə atleticoya 1-2 hesabla məğlub olaraq 13 xal və averajla Atletico Madridin gerisində 2-ci olmuşdu. Juventus isə c qrupunda 5 qələbə və səfərdə Rapid wienlə 1-1 qalaraq 1-ci olmuşdu. Yeri gəlmişkən, fənərbağçanın Manchester unitedi elvir boliçin qoluyla 1-0 məğlub etdiyi həmin o məşhur oyun da bu qrupda baş vermişdi. Bununla da Unitedin Avrokubok oyunlarında Old Trafforddakı 40 illik məğlubiyyətsizlik seriyası başa çatmışdı.
4/1-də dortmund 1996-cı ilin Fransa çempionu və öz qrupunu 1-ci bitirən Auxerre-i rahatlıqla 3-1 və 0-1 hesabı ilə keçir. Yuventus da nisbətən rahat rəqib olan norveçin rosenborg klubunu 1-1 və 2-0 la keçir. ( deyirəm dönəmin çempionatlarına baxe. İndi nəinki Rosenborgu və Auxerre-i hətta o dövrün güclü Hollandiya klublarını da 8/1-də görmək çətin məsələdi. Türklər demiş makas çox açılıb.) yarımfinalda borussiya Manchester unitedi hər iki oyunda da 1-0 məğlub edir. Maraqlıdı ki, bu matçlar 2024 sezonunun psg ilə olan oyunlarının kopyasıdı. Juventus 1996-cı ilin finalında qalib gəldiyi Ajaxı 1-2 və 4-1 hesabı ilə darmadağın edir. Bu arada Ajax da 1994-95 çempionlar liqası çempionu idi. İzlədiyim ən yaxşı Ajax komandalarından biri idi. Milanı həm öz qruplarında 2 dəfə, həm də finalda keçmişdilər. Z kuşağı nə var bunda? Milan onsuzda zəifdi desə də, söhbət əfsanə milandan gedir.
Və 28 may 1997. Bavariyanın keçmiş evi Münhen olimpiya stadionu. Möllerin, kohlerin, riedlenin, chapuisatın və baş məşqçi ottmar hitzfeldin dortmundu deşamın, zidanın, vierinin, Del pieronun və əfsanəvi baş məşqçi, bundan 9 il sonra İtaliya milli komandasına dünya çempionluğu qazandıran marçello lippinin yuventusuna qarşı. Əlbəttə ki, keçən ilin çempionu Yuventus favorit idi. Amma 29-cu və 34-cü dəqiqədə euro 1996-da ingiltərənin xəyallarını puç edən Karl heinz riedle səhnəyə çıxdı. Yuventus şok olmuşdu. 1-ci dövrə belə bitdi. 2-ci dövrədə isə nələr oldu nələr. Zidanın dirəkdən dönən topu, vierinin əl ucbatından sayılmayan qolu və del pieronun əla daban qolu. Hesab 2-1 olmuşdu. Amma 70-ci dəqiqədə Chapuisatın əvəzinə meydana daxil olan və bütün karyerasını yalnız Borussiya dortmunda fəda edən Lars Ricken abimiz oyuna girdi. Və girəndən 16 saniyə sonra çempionlar liqası finallarının bəlkə də ən yaxşı qolunu vurdu. Yuventusun qapıçısı peruzzi çox öndə dayanırdı oyunlarda. Bunu görən möller pası Rickenə verir və Ricken xarüqə yaradır. 20 dəqiqə sonra isə oyun bitir. Və dortmund tarixinin ilk çl finalında qalib olur. Haşiyəyə çıxım: 2013-də bavariyaya uduzan dortmund da pis komanda deyildi. Sadəcə bəxtləri gətirmədi. Bu il isə Real madridlə işləri çox çətin olacaq. Çempionluq xəyaldır. 27 il öncə də xəyal idi amma bacardılar. Görək bu il necə olacaq.

Əfsanəvi fosforlu sarı forması ilə Dortmund komandası


Həmin o məşhur vuruş



Seremoniya





Bu da türkçə icmal

https://www.dailymotion.com/video/x60fuiv

tissot prx | texnologiya

Son illərin ən "xod" gedən qol saatı. Ölkəmiz standartları üçün baha olsa da 1000 dollardan ucuz olduğu üçün birinci dünya ölkələrində "affordable" seqmentinə daxil olur.


Tissot, saatın dizaynının 70-ci illərdə satdığı tissot seastar modelindən götürüldüyünü deyir.

Amma həmin seastar modelinin dizaynının da Audemars Piguet royal oak-dan ilhamlandığını hər kəs yaxşı bilir.

Saatın bilərziyi royal oak-da olduğu kimi inteqrasiya olunmuş bilərzikdi. Yəni bilərziyin saatın gövdəsinə birləşən birinci parçası gövdəyə inteqrasiya olununub və tam qatlanmır.

Elə bu səbəbdən də saatın ayaqdan-ayağa (lug to lug) uzunluğu xeyli böyükdü. Belə olan halda qol ölçünüz incədisə saatın bilərziyi qolunuzdan kənara "daşır".

Normalda 42-43 mmlik saatları rahatlıqla taxan mənim belə biləyimdə 40 mmlik versiyası böyük görünürdü. Ona görə alarkən taxıb yoxlamaq lazımdı.
Kvars versiyada sferblat sadə dizayndadı. Xəfif sunburst effekti var.

Mexaniki versiyada isə vafli dizaynına sahibdi

Saatla bağlı ən böyük müzakirə mövsuzu içindəki mexanizmdir. Powermatic 80 mexanizmi 80 saat enerji rezervi versə də mexanizmin bəzi detallarının plastik olması fikir ayrılığına səbəb olub. Bəziləri plastik detalların metal detallar kimi bir-birinə sürtünərkən yeyilmədiyini və buna görə uzunömürlü olduğunu deyir. Bəziləri də plastik detalların aztapılan olduğu üçün saatın təmirinin çox çətin olduğunu deyir.
Saatın populyar olmasına görə tonla fərqli rəngi və versiyası mövcuddu.
35 və 40 mm-lik kvars versiya

35 və 40 mm-lik mexaniki versiya

42 mm-lik mexaniki xronoqraf versiya


Və ən bərbad versiya olan digital versiya


Alternativi üçün (baxma: citizen tsuyosa)

ray ban | sağlamlıq

1936-cı ildə qurulmuş olub 1999-cu ildən etibarən luxottica'nın tərkibinə alınan, Verdiyin pulun son qəpiyinə kimi layiq olan,
aviator wayfarer və clubmaster seriaları ilə məşhurlaşmış amerika mərkəzli eynək şirkəti. bütün təbəqələrdən olan insanlarçün əlçatan olan azsaylı brendlərdən biridir. Bir milyarderin də gözündə görmək mümkündür, orta gəlirli insanın da.

Materialının premiumluğunu əlinə aldığın andaca hiss edilir. möhkəm, dözümlü olmasına baxmayaraq yüngül və keyfiyyətli materialdan olması sayəsində burunun üstündə gözəçarpan izlər qoymur və eynək taxdığını belə unutdurur adama. Lensləri modeldən asılı olaraq polikarbonat və ya mineral şüşədir. Onsuz da yetəri qədər pul verilir deyə, məncə, bir azca artıq ödəyib mineral şüşə olanı almaq daha məntiqlidir.

Almaq istəyənlər üçün texniki 1-2 detala deyinim. Yəqin ki, eynək taxan hər kəs "50/22/150" tipli yazıların çərçivə ölçüsü, burun hissənin genişliyi və sap uzunluğunu bildirdiyindən agahdır. Deyildisə də, artıq öyrənmiş oldu. ray-ban Modellərinə göz atarkən əlavə olaraq, əksər hallarda "g15" yazısını görmək mümkündür. G15 ray-ban'in 1937-dən bu yana istehsal etdiyi ən əsas şüşəsidir. G15-lə bərabər "b15" yazısını da görmək mümkündür. Bu kodlar şüşənin kodlarıdır. "g" hərfi "green", "b" hərfi "brown" sözündən gəlir, şüşənin rəngini bildirir. "15" rəqəmi isə lenslərin filter göstəricisidir. işığın 85%-ni bloklayıb 15%-ni buraxdığını göstərir. Təbii ki, bunlar standart (yəni sadəcə uv qorumalı) lenslərə aiddir, polarizə lenslərdə durum dəyişir.

Polarizənin də nə olduğunu bilməyənlər üçün qısaca izah edim. Polarizə qat gözün yorulmaması və daha aydın görüş üçün istifadə olunur. Ən əsas özəlliyi rəngləri daha kontrastlı, daha canlı verməsi və ən əsası da, yansımaları önləməsidir.

Yansıma deyərkən işığın qışda qarın, buzun, yayda asfaltın, maşınların, suyun üzərində yaratdığı bütün növ üfüqi olan parıltıları nəzərdə tutulur. Düzü, yuxarıdakı şəkildə bir az şişirdilib, ancaq məntiqi başa düşmək üçün yetərlidir. Bu arada, diqqət etdinizsə, bir əvvəlki cümlədə "üfüqi" sözünə xüsusi vurğu etdim. Çünki şaquli olan(məsələn, yandan və ya binaların şüşələrindən gələn) parıltıları önləmir. Əslində, polarizənin niyə belə işlədiyinin məntiqini mən də tam dəqiq bilmirəm* biri çıxıb bu barədə entri yazsa, əla olardı . Ancaq müqayisə olaraq fotoqrafiyadan anlayışlı şəxslərə polarizə lens filterləri üzərindən başa sala bilərəm. İstifadə edənlər bilir ki, bu filterlər lensin önünə taxılanda təkər kimi 360 dərəcə döndürmək olur. Duruma uyğun olaraq onu fırladıb fotosu çəkiləcək yeri polarizə edirik. Lakin gün eynəklərində şüşənin üzərinə əlavə vasitə taxılmayıb birbaşa olaraq şüşənin özünə çəkildiyindən sadəcə müəyyən limitli bir bucaq altında olan parıltıları önləyir. işığı yansıdan və gözü yoracaq olan parıltılar əksər hallarda qar, buz, qızmar günəş altındakı asfalt, maşınların və suların səthləridir, hansılar ki, yerə üfüqi şəkildə paraleldir, ona görə də eynəklərdə şaquli yox, üfüqi işığın qarşısını alacaq formada polarizə qat çəkilir. * nəsə elə bil çox qəliz oldu

Bir ray-ban Eynəyi seçərkən onun polarizə olub-olmamasını anlamaq isə çox bəsitdir. Bütün Ray-ban eynəklərinin sağ (öndən baxanda sol) şüşəsinin küncündə marka adı kimi "ray-ban" yazısı olur. Əgər eynək polarizədirsə, marka adının yanına bir də "p" hərfi qeyd olunur

və şüşənin üstündə standart olaraq "g-15" stikeri deyil də, "polarized" yazılı sticker olur.

Eyni zamanda kodlama olaraq da eynəyin sol sapının içərisində ən sonda rəqəm və "p" hərfi ilə işarələnir. Misalçün öz eynəyimdəki kod:

Eynəyin qutusunun içərisində çıxan təlimatda sapdakı son 2 rəqəm və hərfin eynəyin günəş radiasiyasına qarşı nə dərəcədə qorunma təmin etdiyini bildirdiyi qeyd oıunub:
0 - çox zəif
1 - zəif
2 - orta
3 - yüksək
4 - çox yüksək
"n" hərfi "normal", "p" hərfi də dediyimiz kimi "polarized" anlamına gəlir.

Reddit'dən tutmuş quora'ya, ordan da üzü türk forumlarına qədər saysız-hesabsız başlıq açılaraq soruşulan, hətta bakıdakı rəsmi satış yerlərində belə cavabı tam əminliklə verilə bilməyən bir suala tam rəsmi bir cavab vermiş olum. Məsələ belədir ki, insanlar eynək alarkən "uv400 yoxsa polarized?" seçiminə düşürlər. Hər zaman da sual yaranır ki, "görəsən, polarizə eynəklər həm də uv400-dür?". Özüm keçən ay araşdırma edəndə dəqiq cavab tapmadığım üçün şirkətin amerikadakı müştəri xidmətlərinə mail yazdım. Sağ olsunlar, gün ərzində də cavabladılar və buradan elan edirəm mən də -*
"bütün ray-ban eynəklər uv400 qorumalı şüşəyə sahibdir. mavi işığın böyük çoxluğunu, uv-a və uv-b kimi zərərli şüaların isə 100%-nin qarşısını alırlar. yəni polarizə olan ray-ban'lar həm də uv400-dür. Lakin özlərinin qeyd etdiyi bir əmmanı da deyim. Polarizə olan ray-ban eynəklər g-15 (və ya b-15) kodlu şüşəyə sahib olduqları deyilsə də, "texniki olaraq" 15 sayılmırlar. Çünki mail'də qeyd olunmuşdu ki polarizə olduğundan bu şüşə normal işığın 89%-ni bloklayır və 11%-ni keçirir. Bu da "texniki olaraq" şüşənin g-15 deyil də g-11 olmasına gətirib çıxarır.

Son olaraq, ümumən gün eynəyi almaq istəyənlərə eynəksiz gəzəndə gözləri sulanan biri kimi mənim tövsiyəm o olardı ki, mütləq şəkildə polarizə olan eynək alsınlar* polarizə ray-ban üçün əlavə 50$ ödəməlisiniz . Xüsusilə də maşın sürənlər, uzun yola çıxanlar üçün həyat qurtaran şeydir polarizə eynək. Çünki mən özüm sadəcə uv400 olan eynək taxanda davamlı şəkildə "eynəyin də var, niyə gözlərini qıyırsan?" deyirdilər. Bunu istifadə edəndən sonra anladım ki, problem polarizə olmamasında imiş: o yansımalar gözümü qamaşdırırmış. Həmçinin, 200, 300, 500 - hər nə qədərdirsə, pula qıyın, mütləq şəkildə eynək işinin içində olan markaları alın. Ray-ban olmasın, olsun persol, oakley, tom ford, prada və s. Əsas odur güvənilir brend olsun. Həm də ki, yazıda qeyd etdiyim 85-89% işığı bloklamaq məsələsi də gözünüzü qorxuzmasın. İllər Əvvəl 50-60 manatlıq poddelka eynək taxırdım, hansı ki bildiyin adi qara plastik idi, "gün eynəyi" adı altında qaraldırdı hər yeri. Kiminsə axşam vaxtı gün eynəyi taxdığını görəndə də qəribsəyirdim ki, kor kimi heç yeri görmədiyi halda bu niyə gözündən çıxarmayıb? Dünən başıma gələn bir hadisədən sonra indi anlayıram o insanları. Dünən axşam şəhərdə dostumla qarşılaşanda "hava qaralıb, gün eynəyi niyə taxmısan?" deyəndə ayıldım ki, eynəyimi dəyişməmişəm, gözümdə qalıb. İnsan kağız üstündə "89% işığı bloklayır" cümləsini görəndə elə bilir ki, hər yeri zil qaranlıq edəcək. Di gəl ki, digər şəffaf eynəyimdən tək fərqi ətrafı cüzi bir yaşıl filterlə göstərməsidir, hansı ki buna rəğmən əşyaların rənglərində və tonlarında bir qram dəyişiklik yoxdur, necədirlərsə elə də görünürlər. Amma bununla belə günəş və ümumiyyətlə, digər işıqlar insanın gözünü bir qram da yormur* türklər demiş, ohh, dünya varmış. İndi oturub illərdir niyə ağıl edib düz-əməlli bir gün eynəyi almayıb gözlərimə əziyyət vermişəm deyə heyifsilənirəm.

Yekun olaraq, Ortalıqda həddindən çox geydirmə ray-ban var. Əvvəllər original ilə fake arasındakı fərqi lazer ilə şüşəyə qazınmış "rb" loqosundan, kodlardan və s şeylərdən anlamaq asan idi, amma indi elə fake ray-ban'lar var ki, heç illərin optikaçısı belə ayırd edə bilmir hansı originaldı, hansı fake. Yuxarıda bir yazar hər gələnin gözündə ray-ban olduğunu deyib, ancaq demək olar 90%-i fake ray-ban'dır. Odur ki, rəsmi satış nöqtələrindən almaq lazımdır. Bakıda occi və 28 mall'dakı sunglasshut mağazalarını məsləhət görürəm. Əsas da sunglasshut. Çünki ray-ban şirkəti luxottica'nın tərkibindədir və sunglasshut da luxottica qrupun məhsullarını satan ən əsas mağazadır. Türkiyədən alınacaqsa, atasun optik və elə ordakı sunglasshut məsləhətdir. Amma məncə, ən yaxşısı ya amazon'da rəsmi ray-ban mağazından və ya elə sırf ray-ban'ın öz saytından almaq ən yaxşıdır. 10-15 gün gözlə, amma ən azından için rahat olsun ki, tamamilə original, keyfiyyətli və ömürlük bir eynək almış olacaqsan. Həm də ki, öz saytında digər yerlərdə olmayan hər cürə "option"ları görmək mümkündür. İstədiyin kimi çərçivə, şüşə rəngini, polarizə olub-olmamasını, hətta üzərinə lazerlə söz yazılmasını belə seçmək olur. Şəxsi zövqümcə elə ən yaxşısı, wayfarer modelini almaqdır. 70 illik klassikləşmiş dizayn elədir ki, hər tip üz quruluşuna, hətta eynək yaraşmayan insanlara belə yaraşır. Əslində, wayfarer özü öz içərisində "classic/ ease/ new/ folding/ mega" olaraq 5 tipə bölünür. Entri yetəri qədər uzun olduğundan model fərqlərinə girib daha da uzatmaq istəmədim. 2 ay elə didik-didik araşdırma elədim ki, bildiyin satış mütəxəssisinə çevrilmişəm :d. Odur ki, almaq fikrinə düşən olsa, heç çəkinmədən mesaj qutumu yaşıllandıra bilər, əlimdən gələn hər köməyi edə bilərəm.

1984-85 serie a sezonu | idman

Serie a tarixinin ən gözlənilməz sonla başa çatan sezonu. Ümumiyyətlə bu sezon bir çoxlarına görə "serie a-nın serie a olduğu illər" ifadəsinin ilk ilidir. Amma real yanaşsaq 1982-83 sezonundan, yəni Michel Platininin Yuventusa transferindən sonra hər şey möhtəşəm olmağa başlayır. Zatən Yuventusda Gaetano Scirea, Antonio cabrini, Marco Tardelli, ən yaxşı çempion ola bilməyən komanda olan 1982 Braziliyasını ağlar qoyan Paolo Rossi və gəlmiş keçmiş ən yaxşı qapıçılar siyahısında mənə görə ilk 3-lükdə olan Dino Zoff da var idi. Platini gələndən sonra olur konfet.
Amma gələk bu sezona. Əsas Komandaların vəziyyətini ayrı-ayrı yazmağa çalışacam.
Yuventus keçən sezonu çempion olaraq bitirmiş və ümumilikdə 21 çempionluğa çatmışdı. Yayda lazionun super ulduzu Bruno giordano ilə razılığa gəlsələr də, bruno sonradan astronomik maaş tələb edir və iş pozulur. Zatən bu sezon lazio da serie b-yə düşür. Bruno da növbəti sezon Napoliyə keçir. Amma bu sezon yuventusun işləri yaxşı getmir və ilk 5-likdən kənarda qalırlar. Buna baxmayaraq komandanın ulduzu olan və 1984-də Fransa ilə Avropa çempionu olmuş Platini 18 qolla sezonun bombardiri olur. Serie a-dan əli üzülən Yuventus fikrini çempionlar liqasının keçmiş adı olan Çempion klublar kuboku turnirinə verir. Heysel faciəsinin baş verdiyi finalda məhz Platininin penaltisi nəticəsində Liverpool üzərində qələbə ilə Avropanın böyüyü olurlar.
Sezonun Daha bir önəmli hadisəsi isə tarixin ən yaxşı oyunçusunun Barcelonadan Napoliyə transfer olunması idi. Bəziləri Maradonanın Barcelonada istəniləni vermədiyini düşünərək onun kaprizli olduğunu bildirir. Amma Barcelona - Maradona məsələsi tamam başqa söhbət mövzusudur. Çoxları Napolinin çempion olmağını gözləsələr də bu 3 il sonra baş verir. Komandanın ən yaxşısı Maradona olsa da təkbaşına Napolini çempion etməsi imkansız idi. Ətrafında yaxşı oyunçular yığılandan sonra o, tarix boyu şimallılar tərəfindən lağ edilən və ələ salınan Neapolu 2 dəfə İtaliyanın böyüyü etməyi bacarır.
Fiorentina isə 82 Braziliyasının əfsanə kapitanı və karyerasında sadəcə 1 sezon Avropada oynayan Socratesi transfer edir. Amma matçlarda istəniləni verə bilmir, məşq üsullarını bəyənmir, həddindən artıq siqaret çəkir və içki içir, məşqçilərlə dalaşır və sezon sonunda Braziliyaya qayıdır.
Roma 1982-83 sezonunu çempion bitirəndən sonra 1984 Çkk turnirində liverpoola penaltilər seriyası nəticəsində məğlub olur. Romanın əsas ulduzlarından biri yenə 82 Braziliyasının oyunçusu olan Falcao idi. Onun çkk finalında penaltini vurmaqdan imtina etməsi, sol dizindən zədələnməsi, komandanın onun üçün həddən artıq pul xərcləməsi Falcaonun da sezon sonunda Braziliyaya qayıtması ilə nəticələnir.
Demək olar ki, sezonun ən yaxşı heyətlərindən birinə sahib olan İnter isə o qədər yaxşı nəticələr əldə etmir və sonda 3-cü olur. Milan da eynilə qənaətbəxş çıxış etmir və sezonu 5-ci bitirir.
Gələk Çempion Hellas Veronaya. Bu hadisəni yalnız 2016-cı ildəki Leicester city çempionluğu ilə müqayisə eləmək olar. Belə nağıllar məncə bir də olmayacaq. Zatən Veronanın ilk və tək çempionluğudu. Bu "balaca" klubun çempionluğunda əsas rollar yayda transfer edilən alman Hans Peter briegel və danimarkalı preben elkjaer ilə birlikdə oyunun sistemini onların üzərinə quran baş məşqçi osvaldo Bagnoli olur. Qapıda da garella əfsanələr yaradır, amma sezon sonunda çempion olmaq üçün sağa sola pul xərcləyən (təbii ki, bunda siciliya mafiyasının da rolu böyükdür) Napoliyə keçir. Komandanın əsas qol maşını guiseppe Galderisi olur və ümumilikdə 11 qol vurur. Hellas verona ilk turda maradonalı Napolini 3-1 məğlub edir. Yuventusu ilk dövrədə 2-0, Romanı isə 1-0 la keçirlər. 2ci dövrədə isə hər ikisi ilə heç-heçə edirlər. İnter və milanla isə hər iki dövrədə matçlar heç-heçə bitir. Verona sezon boyunca sadəcə 2 dəfə məğlub olur. 15-ci turda avellinoya 2-1, 25-ci turda Torinoya 1-2. Ki Torino da bu sezonu əla keçirib sonda 2-ci olur. Ümumilikdə verona 30 oyuna (15 qələbə, 13 heç-heçə və 2 məğlubiyyət) 43 xal toplayır. 29 tur lider olurlar. Sadəcə 16-cı turda İnter 1 həftəlik lider olur. O dərəcədə əzmkar oynayırlar. Coppa Italiada isə 4/1-də İnterə uduzurlar. İnter yarımfinalda Milana, milan isə finalda Sampdoriaya məğlub olur.
Bir haşiyəyə də çıxmasam olmaz. Serie a tarixində məhz bu sezon bir ilk gerçəkləşir və bu sezondan sonra bir daha bunu etmirlər. Bura kimi hansı hakimin hansı oyunu idarə edəcəyi 3-5 gün qabaqcadan müəyyən olunurdu. Amma bu mövsüm məhz oyun günü püşk ilə hakimlər təyin edilir. Və Hellas verona çempion olur. Və bir daha bu üsul təkrarlanmır. Və verona kimi "balaca" komandalar bir daha çempion ola bilmir. İf you know, you know.
Son olaraq fantastik mövsümün ilk 5-liyi və bəzi səhnələr:

28 may 1997 b.dortmund - yuventus matçı | idman

tissot prx | texnologiya

ray ban | sağlamlıq

1984-85 serie a sezonu | idman

red hot chili peppers | musiqi

kodak

1986 klivlend şar festivalı | tarix

(youtube: )

evtanaziya ★ wiki | sağlamlıq

hərfi tərcümə etsək, "yaxşı ölüm" , ləqəblərinə baxsaq, "ədalətli ölüm" "intihar" "ağrısız ölüm".

etik yönü * leqallığı deyil! ilə bağlı inkişaf etməmiş və inkişafda olan ölkələrlə inkişaf etmiş ölkələrdə müzakirələri və mübahisələri müqayisə etdikdə beyninizdəki "niyə?" suallarından birinin daha azalmasına səbəb ola biləcək, müasir dövrdə gəldiyimiz əlimizdəki bəşəri tibbi və hüquqi imkanlarla "öz ölümünü imzalamanın sivil yolu” deyə adlandırılan, dinlər tərəfindən ciddi qınaq obyektinə çevrilməklə cəmiyyətlərdə yetəri qədər yayğınlaşmayan prosedurdur.

evtanaziya öz əcəlin olmadır. öz sevimli şinigamin olmaq. özünü tanrı deyə hiss etməyə cəhddir. bütün varlığını, həyatını, sevdiklərini, sahib olduğun hər şeyi bir kənara qoya bilməkdir.

üsyan etmək deyil evtanaziya, heç bir canlının verə bilməyəcəyi şüurlu qərarı verə bilməkdir.

gühandır mı?
ədalətlidir mi?
vicdanidir mi?
yolverilmədir mi?

bunlardır mübahisə mövzuları.

evtanaziya nədir?

bir insanın və ya heyvanın (!) həyatının, davam edilə bilməyəcək, sağalmaz və dözülməz olması şəklində qəbul olunması səbəbi və əsası ilə ağrısız və ya minimal ağrı ilə öz qərarı vasitəsilə hüquqi çərçivədən çıxmaq və ya çıxmamaqla müxtəlif üsullarla bitirmək qərarı və tətbiqatıdır.

hippokrat evtanaziyanı tətbiq edərdi mi? etməzdi. * hippokrat andını onun hazırlamadığı gerçəyini göz özünə alaraq bu iddianı edirik. hippokrat andına görə qəbul edilmir bu. qədim yunan və roma filosofları, müalicə etmə, sağaltma iqtidarında olmayan şəfa ustalarına dəstək olmağa çalışırlarmış kimi, bəzən bu barədə fikirlərini gizlətməyiblər, bir çoxu isə belə xəstələrin ölümünü daha doğru yol saysa da, yolverilməz olduğu barədə, intiharla qarşılaşdırma edərək düşüncələrini bildiriblər.

aristotelə görə, intihar yolverilməz idi, ancaq seneca insanların, həyatlarını sonlandırmaq barədə qərarlarını vermək hüquqlarının olduğunu iddia edirdi.

sonralar, zamanla təktanrılı dinlər yarandı. fikirlər modifikasiyalara uğradı.
Michel de Montaigne deyirdi ki, tanrı insanları bu hala salaraq, onlara könüllü ölüm üçün şans verir.
Francis Bacon isə ən yaxşı çarəni öldürməkdə görən həkimlərə dəstək olurdu, bunu doğru sayırdı.

Evtanaziya barədə David hume of suicide kitabında bu məsələyə geniş aspektdən yanaşır, zamanının ciddi yön verən şəxslərindən birinə çevrilir.

Nitşe bu barədə "şüuru yerində, cəmiyyət üçün yararsız və həzzləri yox edən xəstəliklərin ölüm səbəbiyyəti verə bilməsinin yetərincə qəbul görməsi gərəkdiyi" düşüncələri hume-nin kitabı ilə bağlı qeyd olaraq yazılmışdı.

Kant isə radikal şəkildə intiharı rədd edirdi. Qəbulolunmaz olduğunu bildirirdi.

Thomas more isə utopiyasında bundan bəhs etməkdən çəkinmir.

Bəli, indiyə qədər gəlib-keçmiş bütün dövrlərdə, şüurlu qərar verə bilən insanlar arasında bu mübahisə mövzusu olmuş və olacaqdır. İstər filosof olsun, istər olmasın, istər xəstə olsun, istər olmasın, istər həkim olsun, istər olmasın, bu müzakirələr, hərənin öz "doğru" baxış bucağına görə heç bitməyəcəkdir. Doğru baxış bucaqları arasında nisbətlər zaman-zaman dəyişəcək, ancaq overton pəncərəsi çoxdan açılmışdır. Siz kamikadzelərə sən səhvsən, cihadçılara sənin bunu etməyə haqqın yoxdur desəniz, sizə verəcəyi cavabı təxmin edirsiniz. ölüm/qalım, inanc və inancsızlıq məsələlərinə hər zaman bu prizmadan yanaşılacaqdır.

darvinizmin inkişafından sonra "təkamülün gətirdiyi heyvan-insan müqayisəsi, qohumluğu münasibətləri" tərəflər arasındaki nisbətləri dəyişdirməyə "müvəffəq oldu".

Dünya müharibələri, hitler almaniyası, yüksək texnologiyalar insanlığı dəyişdirdi, həm düşüncələri dəyişdirdi, həm də üsulları. bəs evtanaziya neonazizmdir mi? kiminə görə hə, kiminə görə deyil. ancaq sterbehilfe adı altında tətbiq olunan evtanaziya çeşidləri heç də az yayğın deyildi. bəli, ciddi fiziki qüsurluları və "faydasız" , " gərəksiz" yaşlıları öldürə bilmək hüququ vardı dövlətin. (baxma: Action T4)


evtanaziyanın leqal və ya illeqallığı barədə;

evtanaziya 2 yerə ayrılır;
-passiv evtanaziya.
-aktiv evtanaziya.

passiv evtanaziyada, xəstəyə sağalması üçün edilən müdaxilələr kəsilir, yetərli dərman miqdarından məhrum edilir. təbii ki, könüllü və qanunvericiliyə uyğun şəkildə bu müdaxilə reallaşdırılır.

aktiv evtanaziyanın yolları;

- ölümcül inyeksiya tətbiqi ilə.
-yüksək dozada dərman verilməsi ilə.
-insanı həyata bağlayan tibbi yaşam dəstəyi texnologiyalarının söndürülməsi ilə.

aktiv evtanaziya hansı ölkələrdə leqaldır?

bu linkdən görülə bilir dünya xəritəsində vəziyyətin nə yerdə olduğu.

2014cü il bilgilərinə əsasən, Hollandiya, Belçika və Lüksemburq kimi ölkələrdə * benilüks! aktiv evtanaziya, yardımlı intihar İsveçrə, Almaniya, Albaniya, Kolumbiya,Yaponiya və ABŞın Washington, Oregon, Vermont, New Mexico və Montana kimi bölgələrdə leqaldır.
Meksika, Tayland, Estoniya, Avstraliyanın şimal bölgəsi və Kaliforniyada isə artıq (!) kriminal hadisə, cinayət sayılır.

Bəzi dünya ölkələrini misal verəcək olsaq;

Avstraliyada bu mövzuda dr. death deyə adlandırılan, Philip Nitschke evtanaziyanı tətbiq etmək üçün "qurtuluş maşınını" ixtira və bir neçə nəfərin ölümünə yardım edir. ancaq indi ölkədə bu işə qarşı ciddi basqı ilə yanaşılır.

Belçikada 2002ci ildən bəri ölənlər arasında çoxunun terminal vəziyyətə gəldiyindən ölümü seçdiyi, gənc, qadın və çoxu ölümcül xərçəng xəstələri olaraq evlərində vəfat etmək imkanlarından yararlandığı statistikası çıxarılıb. 2013cü ildən etibarən isə qanunvericiliyə "evtanaziyanın nə olduğunu dərk edən və qərar verə bilən" "ailəsi və həkimlər tərəfindən dəstəklənən" "dözülməz ağrıları olan və tibbi çarəsi olmayan" 18 yaşından kiçik uşaqlar üçün də evtanaziyə barədə qanun əlavə edildi.

Hindistanda leqal olan "daimi vegetativ funksiyalarla hüdudlu həyata davam edən kəslərin həyatda qalması üçün dəstək olan cihazdan ayrılması" ilə bağlı qanundur. Ancaq aktiv evtanaziya hələ də illeqaldır.

İsrail qanunvericiliyi isə dini dominantlıq səbəbilə həyatı qısaldan hər hansı bir əməliyyat və ya prosesə qəti şəkildə icazə vermir, nəinki passiv intihar. bir ara sabbat saatı bənzəri mexanizma təklif edilsə də yaxın duran olmadı.

Yaponiya - qadağa? yoxdur. qanunvericilik? hüquqi proseslər? əlbəttə var.
1962də Nagoyada, 1995də Tokaidə müvafiq olaraq passiv və aktiv evtanaziya ilə bağlı aktlar gerçəkləşdi.
Passiv evtanaziya üçün;
1) şəxs, çarəsiz olmayan bir xəstəlikdən əziyyət çəkməli, terminal dönəmində olmalıdır.
2) şəxs müalicəsinin, həyatını davamını təmin edəcək tibbi proseslərin dayandırılması üçün könüllü şəkildə qərar verə bilməli, qərarını açıq şəkildə ifadə etməli və hüquqi yanaşmalar baxımından advance health care directive əldə etməlidir.
3) şəxsin passiv evtanaziyası "dializ" "kemoterapiya" "süni nəfəs aparatı" "qan köçürmələri" kimi müdaxilələrin davamlılığının qarşısı alınaraq həyata keçirilməlidir.

aktiv evtanaziya üçün;
1) şəxs problem/xəstəliyi səbəbilə dözülməz ağrılardan əziyyət çəkməli.
2) şəxsin ölümü qaçınılmaz və yaxın zamanlarda olmalı.
3) şəxs könüllü olmalı, qərar verə bilməli. (passiv evtanaziya kimi)
4) şəxsin ağrısının dindirilməsi və müalicəsi üçün ediləbiləcək bütün tədbirlər tükənməlidir.

Hollandiya avropada evtanaziyanın məskəni (ilk qanun qəbulu) sayılır. İngilitərədə ilk addımlar, mübahisələr gəlir, qanunlar müzakirə olunur və sairə və sairə və boom. o yerə gəlirlər ki, 10 il əvvəl uşaq evtanaziyası ilə bağlı ilk qərarlardan biri olan Qröningen protokulu nu da qəbul edirlər.

Bir ara da spina bifidalı xəstələrin, yeni doğulanların, lap heyvan evtanaziyası kimi, ailələrinin qərarı ilə həyatlarına son verilməsi ilə bağlı məsələ qaldırılmışdı.

ABŞ - aktiv evtanaziya qadağandır. Oreqon başda olmaqla yuxarıda adını qeyd etdiyim * Oregon, Vermont, Washington, New Mexico və Montana 5 ştatında yardımlı intihar - passiv evtanaziya qəbul olunub.

İsveçrədə ölüm turizmi deyə adlandırılan bu məsələyə də diqqət çəkilməlidir. ölmək üçün İsveçrə! heç də iç açıcı bir slogan olmazdı, deyil?

Azərbaycan, Türkiyə kimi ölkələrdğ konstitusiyaya, qanunvericiliyə görəə həm passiv, həm də aktiv evtanaziya ağır cinayətdir.
türkiyə.

azərbaycan?
error 404 not found

Haa, evtanaziyanın illeqal, dövlətin xəbərinin belə olmadığı (?) qurumlarca tətbiqi, yayğınlıq dərəcəsi, bu artıq tamam başqa mövzudur.

evtanaziya və dinlər .

islam - nə olursa olsun, insana həyat allah tərəfindən verilmişdir və ondan həyatını almaq hüququ da ona məxsusdur, öz həyatını sonlandırmaq barədə hər hansı düşüncə belə böyük bir günahdır. bəzən isə passiv evtanaziya ilə bağlı mübahisələr ola bilməkdədir. Açıq – aydındır.

musəvilik - eynilə, olmaz, qadağandır. bu həyat sənin malınmış kimi davrana bilməzsən.

xristianlıq - eynilə, olmaz, qadağandır. həyatın müqəddəsdir, nə olursa olsun, yaşamaq üçün çapalamalısan. papanın fikirləri.

buddizm - qəti! olmaz. ölümünü gətirəcək heç bir hadisə və ya prosesə qarışmağa haqqın və hüququn yoxdur.

monotonluq diqqət çəkicidir.

kimin haqlı, kimin haqsız olduğu?

hanı haqsız? haqq yaşamdır. ölüm? Bu şəkildə ölüm günahdır.

ölüm haqqdır. bəzən (?) yaşamdan daha gözəldir(imiş). ancaq özünə istədiyin zaman layiq görə bilməyəcəyin haqqdır.

ölümü heçməklə haqsızlıq etmək?

ən pis yaşamı belə qəbullanmalı, ölümü seçməməlisən. yoxsa ölüm sonrası ən pisinə layiq görülərsən.
ən pis yaşam sınaq imiş?

ən yaxşı yaşamı qəbullanmalı. ölməmək üçün əlindən gələni etməli.
ən pis yaşam sınaq imiş?

evtanaziyanın "qurbanları" və "qatilləri" .

Bir neçə məşhur nümunə;

1) ən məşhur ad: Jack Kevorkian . erməni əsilli amerikalıdır. bəli, ilk diqqət edəcəyiniz yönü yəqin ki, soyadı olacaq. başqa da bir şey gözləmirdim!

atası ərzurum yaxınlığından, anası isə sivas yaxınlığından immiqrant olub. Lağn?

ölüm maşını , doktor ölüm deyə adlandırıla biləcək şəxs. "silsilə qatil" deyə adlandırılsa da, "karyerasının zirvəsində" bir neçə illik həbs cəzası çəkməyə məhkum edilmişdi.

ilk qurbanı alzheimer xəstəsi 54 yaşlı Janet Adkinsdən sonra 100dən çox insanın həyatında (?) səssiz və sakin şəkildə, "yüngül ölüm" gerçəkləşdirilməsinə vasitəçi olmuşdur. bu dönəmdə tatu qadağası belə qoyan miçiqanda bu yolverilməz idi. Ancaq bu dövrlərdə onun vəkili Geoffrey Fieger idi.

patoloq, öz xüsusi metodu olan "thanatron" və "mercitron" la ölümü təmin edirdi. ölümləri qardaşı Margo Janusun adına açdığı klinikasında gerçəkləşdirirdi. yanusun 2 üzlü olması da həyatın acı gerçəklərindəndir təəssüf ki.

bir başqa yüzillikdə, ölümündən 4 il əvvəl həbsxana həyatı sona çatan kevorkyan hepatit c - dən vəfat edir. ağciyər emboliyasından, bir qan pıxtısı hissəciyindən.

kim ölüm gətirən həkim olaraq xatırlanmaq istəyər ki? bu adam? cavablar özünüzdədir.

öldürdüyü adamların siyahısı? Səbəbi?

--spoiler--


1. janet adkins 1990 f 54 alzheimer's disease
2. sherry miller 1991 f 43 ms
3. marjorie wantz 1991 f 58 abdominal and pelvic pain
4. susan william 1992 f 52 ms
5. lois f. hawes 1992 f 52 lung cancer
6. catherine andreye 1992 f 46 breast cancer
7. marguerite tate 1992 f 70 als
8. marcella lawrence 1992 f 67 heart dz, emphysema, failing liver, arthritis
9. sue weaver williams 1992 f 52 ms
10. jack. e. miller 1993 m 53 bone cancer
11. stanley ball 1993 m 82 pancreatic cancer, blind
12. mary biernat 1993 f 73 breast cancer
13. elaine goldbaum 1993 f 47 ms
14. hugh e. gale sr. 1993 m 70 emphysema, congestive heart dz
15. martha ruwart 1993 f 41 duodenal and ovarian cancer
16. jonathon grenz 1993 m 44 mouth and throat cancer
17. ronald mansur 1993 m 54 bone and lung cancer
18. thomas hyde jr. 1993 m 30 als
19. donald o'keefe 1993 m 73 BONE CANCER
20. merian frederick 1993 f 72 als
21. ali khalili 1993 m 61 bone cancer
22. margaret garrish 1994 f 72 rheumatoid arthritis, colonic diverticulitis, osteoporosis, legs amputated, loss of one eye
23. john evans 1995 m 78 pulmonary fibrosis
24. nicholas loving 1995 m 27 als
25. erika garcellan 1995 f 60 als
26. esther cohan 1995 f 45 ms, painful ulcers
27. patricia cashman 1995 f 58 breast (and bone?) cancer
28. linda henslee 1996 f 48 ms
29. austin bastable 1996 m 53 ms
30. ruth neuman 1996 f 69 uterine cancer, diabetes, stroke, paralysis
31. lona jones 1996 f 58 brain cancer
32. bette lou hamilton l996 f 67 syringemyelia
33. shirley kline 1996 f 63 bowel cancer
34. rebecca badger 1996 f 39 ms (disputed by medical examiner)
35. elizabeth mertz 1996 f 59 als
36. judith a. curren 1996 f 42 chronic fatigue & immune dysfunction syndrome
37. louise siebens 1996 f 76 als
38. patricia smith 1996 f 40 ms
39. pat digangi 1996 m 66 cancer, stroke
40. jack leatherman 1996 m 73 pancreatic cancer
41. isabel correa 1996 f 60 spinal diseases, pain
42. richard faw 1996 m 71 colon cancer
43. wallace j. spolar 1996 m 70 multiple sclerosis
44. nancy de soto 1996 f 55 als
45. barbara a collins 1996 f 65 ovarian cancer
46. loretta peabody 1996 f 54 ms
47. elaine lousie day 1997 f 79 als
48. lisa lansing 1997 f 42 crohn's disease
49. helen p. livengood 1997 f 59 severe arthritis pain & crippling esophagus problems
50. albert miley 1997 m 41 quadraplegia
51. janette knowles 1997 f 75 als
52. heidi aseltine 1997 f 27 aids
53. delouise bacher 1997 f 63 m.s.
54. janis murphy 1997 f 40 CHRONİC FATİGUE SYNDROME, fibromyalgia
55. lynne lennox 1997 f 54 ms
56. dorinda scheipsmeier 1997 f 51 ms
57. karen shoffstal 1997 f 34 ms
58. janet good 1997 f 73 pancreatic cancer
59. thomas summerlee 1997 m 55 ms
60. carol fox 1997 f 50's ovarian cancer
61. deborah sickels 1997 f 43 ms
62. natverlal thakore 1997 m 78 parkinson's disease
63. kari miller 1997 f 54 ms
64. john zdnaowicz 1997 m 50 als
65. lois carol hawkins caswell 1997 f 65 CHRONİC PAİN syndrome
66. annette blackman 1997 f 34 m.s.
67. john o'haria 1997 m 54 stroke, gout, kidney problems
68. naida foldes 1997 f 72 cancer
69. naomi sachs 1997 f 84 osteoporosis
70. bernice gross 1997 f 78 m.s.
71. martha wichorek 1997 f 82 various ailments
72. rosalind hass 1997 f 59 breast cancer
73. cheri tremble 1997 f 46 breast cancer
74. margaret weilhard 1997 f 89 stroke, paralysis, blindness
75. mary langford 1997 f 73 breast & lung cancer
76. franz-johann long 1998 m 53 possible bladder cancer
77. nancy ruth rush 1998 f 81 lung cancer, emphysema, ulcers
78. carrie hunter 1998 f 35 aids
79. jeremy allen 1998 m 52 KİDNEY CANCER
80. muriel clement 1998 f 76 advanced parkinson's disease
81. roosevelt dawson 1998 m 21 quadriplegia
82. patricia greyham 1998 f 61 RHEUMATOİD ARTHRİTİS
83. william connaughton 1998 m 42 fibromyalgia
84. waldo herman 1998 m 66 lung cancer
85. mary judith kanner 1998 f 67 huntington's disease
86. shala semonic 1998 f 47 als
87. colleen wilson 1998 f 74 als
88. jack schenbern 1998 m 89 PROSTATE CANCER
89. priscilla hiles 1998 f 73 chronic arthritis, sciatica, degenerative disk disease, asthma
90. lucille alderman 1998 f 86 heart disease/osteoarthritis
91. mathew johnson 1998 m 26 quadriplegia
92. emma kass 1998 f 68 lung cancer
93. joseph tushkowski 1998 m 45 quadriplegia

və neçə daha açıqlanmayan, gizli saxlanılanlar.


--spoiler--

uğurları ilə girdiyi siyahı? ginnesin rekordları kitabı?
nə böyük uğurmuş!

bu siyahıya girmək istəyənlər?

(yazıda bəhs olunan digər vasitələrlə birlikdə, evtanaziya cihazları barədə buradan oxuya bilərsiniz.)

əlavə olaraq evtanaziya vaqonu kimi maraqlı bir inkişaf etdirilmiş ideya vardır. belə bir şey;



olar mı? olar.

amma çətin ki olsun.

2) ölməyi haqq etdiyini düşünüb, (?) ölmək istəyib, ölə bilməmək?

qurban əsl budur. faciə budur.

şükr etməmək?

3) eluano englaronun faciəsi? ya atasının?

yoxsa berluskoninin?!

şükr etməmək?

4) alp reel hadisəsi vardı bir də. fikirləri qarışdıracaq bir hekayə?

şükr etməmək?

5) həyat çox ədalətsizdir, Brittany Maynarda qarşı, deyil? sınaqda idi və sınaqdan üzüağ çıxmamağı seçdi.

şükr etməmək?

6) evtanaziya ilə daha kimlər ölüb?


- İngiltərə Kralı V. George 1910-1936cı illərdə ingiltərə kralı idi. 1ci dünya müharibəsi illərində bir dəfə atdan enərkən ciddi xəsarət almışdı. Bunun üstünə ciddi tənəffüs yolu xəstəliyi baş qaldırdı və psixologiyasında problemlər yaranmağa başladı. Həkiminə və ətrafa durmadan söyüş, iyrənc ifadələrdən çəkinməyən kralın "yaxşılığı üçün" həkim ona 20 yanvar günü morfin və kokaindən ibarət bir qarışıq inyeksiya etməyə məcbur qaldı. Öləndə son sözləri Seni bulacağım olum olmuşdu.

- Vinayak Damodar Savarkar - bu.

- Annie M. G. Schmidt - bu.

- Edward Brongersma - bu.

- Karen Ann Quinlan - bu.

- Nancy Crick - bu.

- Terri Schiavo - bu.

- Piergiorgio Welby - bu.

- Herbert Fux - onu bəlkə də tanıyırsınız.

- Giovanni Nuvoli - bu.

- Chantal Sébire - bu. diqqətlə baxın!

- Hugo Claus - bu

- Friedhelm Konietzka - bu.
- Belçikalı əkiz qardaşlar bu. !

şükr etmək?

"şükr etmək?" tərəfsizliyin sualıdır. tərəf, sizsiniz.

heyvan evtanaziyası.

ən az uşaq evtanaziyası qədər həssas olunması gərəkən mövzudur.

çünki haqqında qərar vermək üçün şüurlu olmaq şərti vardı. bəs?

eynilə insandakı kimidir bir çox mövzu. uzun yazmağa gərək yoxdu. yetərli yayğınlaşması olmayacaq kimi görünür onsuz da. niyə?

bu kimi şeylərə duyarsız qalmaq daha asandır. nəyimizə lazım?

bəli, yazının ilk cümləsindəki tanıma bir daha qayıda bilərsiniz.

heyvanı (!) silahla vurub öldürmək varkən niyə belə bir yol seçilsin ki?

ümumiyyətlə niyə belə bir yol seçilsin ki? sualları çıxar qarşınıza.

insan evtanaziyası barədə nə düşünürsə, eyni şeyləri düşünər fikrini bildirən şəxs.

empatiya?

evtanaziya ilə bağlı filmlər;

(bax: mar adentro) (the sea inside)

(baxma: You Don't Know Jack) (kevorkyan barədə)

(baxma: guzaarish)

i̇qbal bano | musiqi

davide moscardelli | idman